فاطمه (س) الگوست براى هه آنها ئى که مى‏خواهند انسان باشند و در جنبه رشد و حرکت در دستیابى به مقام و رتبت سر بر آسمان بسایند. این امر از آن بابت است که فاطمه (س) زنى جامع و در بردارنده همه کمالات و مقاماتى است که آدمى مى‏تواند بدان دست پیدا کند .
اوالگوى یک زن اسلامى و نمونه مکتب اسلام در رابطه با زنان است. الگوى کار است، الگوى  تلاش است الگوى هدفدارى است، الگوى صبر و استقامت است، الگوى عشق و پرستش معبود است. همه چیز و جودش شگفت‏انگیز است تکّون جنین او، ولادتش، رشدش، تلاش و کوشش و... و همه چیز فاطمه (س) درس‏آموز است: محبتش، خشمش، مبارزه‏اش، حق خواهیش، همسر داریش، تربیت فرزندانش، عبادتش، زهد و تقوایش...
بدست آوردن آگاهى در نحوه زندگى و هدفدارى فاطمه (س) از کارهائى است که درباره آن تلاش زیادى صورت نگرفته است و اگر هم باشد در حد بیان وضع خور و خواب و استراحت و گرسنگى و فقر اوست. ضرورتى است که تصویرى داشته باشیم از ساده زیستى او، از اقناع و عزت نفس او، از فقر و اختیارش، از توجه او به دنیا بعنوان وسیله و از تلاشگرى فاطمه (س) که مصداق کامل این آیه قرآن: انک کادح الى ربک کدحا فملاقیه. [3]
او الگوست بدان خاطر که در صحنه زندگى این جهان را مدرسه، میدان آن را میدان کار و تلاش و هدفدارى و خود بعنوان قهرمان در این میدان قرار گرفته است. او دنیا را با همه وسعتش مدرسه و دارالتکمیل ساخت و همه ساعات و دقایق آن را در کلاس آن هشیارانه گذراند.

فاطمه (ص) آن بنده‏اى است که در نزد خدا آبروئى عظیم و پردامنه پیدا مى‏کند. تا حدى که خداى به رضاى فاطمه (س) خرسند و به غضب فاطمه (س) غضبناک مى‏شود، ان الله یرضى لرضاء فاطمة و یغضب لغضبها [70] و نمونه همین سخن در آثار دیگر روایات از اهل شیعه و سنت زیاد بچشم مى‏خورد. [71]
به امام صادق (ع) گفتند که برخى این حدیث را باور ندارند - آیا قابل قبول است که خداى از خشم فاطمه (س) بخشم آید؟ امام فرمود چرا باور نمى‏دارید؟ آیا شما باور ندارید که خداى از خشم بنده مؤمن بخشم مى‏آید؟ فاطمه (س) نیز زنى با ایمان است و طبیعى است خداى از خشمش بخشم مى‏آید.[72]
فاطمه (س) در پیشگاه خدا و در سایه عبادت قرب و آبرو پیدا کرده و در مثال آبرومندیش این بس که براى او مائده‏اى آسمانى نازل مى‏شد آن هم، نه یکبار و دوبار، بلکه بصورتى مکرر. رسول خدا (ص) بهمراه على مرتضى بر او وارد شدند در حالیکه هر دو بمانند فاطمه (س) گرسنه بودند. ظرف غذائى گوارا در کنار او یافتند. پرسیدند أنّى لکِ هذا؟ این غذا از کجا پدید آمد؟ پاسخ داد من عندالله - از جانب خدا. [73]
هم چنین این سخن از سلمان است که گفت به هنگامى که فاطمة (س) در مسجد قصد نفرین کردن کرد و غضبناک شد. دیدم دیوارهاى مسجد مى‏لرزد. و امام باقر (ع) فرمود به خدا سوگند اگر فاطمه (س) گیسو مى‏گشود و لب به نفرین باز مى‏کرد زمین اهل خود را فرو مى‏برد و یا عذاب بر مردم نازل مى‏شد و این حقیقتى است که پیامبر (ص) به فاطمه (س) فرمود: یا فاطمه ان اله عزوجل یغضب لغضبک و یرضى لرضاک [74].
بخاظر آبرومندیش در پیشگاه خداوند فاطمه (س) داراى مقام شفاعت است، و این سخنى است که پیامبر درباره‏اش فرموده بود: جعل الله مهر فاطمة الزهراء شفاعة المذنبین من ام ابیها [75]خداوند مهر فاطمه زهرا (س) را شفاعت گنهکاران امت پدرش قرار داد. (البته بدان شرط که لایق و در خور شفاعت گردند).
امام باقر (ع) فرمود: در قیامت کنار آتش دوزخ، براى مادر ما فاطمه (ع) جایگاهى بلند است که به منظور شفاعت و نجات دوستان مى‏ایستد و گنهکاران به دختر پیامبر پناه مى‏برند - و امام صادق (ع) هم در تأیید این سخن فرمود معنى خیر کثیر همین است و او نفع بسیارى را بخاطر آبرومندیش در پیشگاه خدا متوجه امت مى‏سازد.
در این ادعا جاى تعجب و استبعادى نیست. خداوند این چنین مى‏کند که به بنده‏اى مقام عزت و شفاعت مى‏بخشد، بدون اینکه بنده‏اى را در آن امر مستقل و یا خود را در این جنبه خلع ید کند. بر خلاف تصور گروهى که آن را محال مى‏دانند این دعوى مبناى قرآنى دارد بدینگونه که:
جانها بدست خداست (الله یتوفى الانفس حین موتها) [76] ولى آن را در اختیار فرشته مرگ قرار مى‏دهد بدون اینکه آن حق را از خود سلب کند (قل یتوفیکم ملک الموت اللذى و کل بکم [77] - در امر شفاعت (قل لله الشفاعة جمیعا) [78].
در عین حال به این آیات توجه کنید: من ذاللذى یشفع عنده الا باذنه [79] - ولا یشفعون الا لمن ارتضى. [80]

او درس زندگى را عملاً از پدرى چون پیامبر آموخت و از مادرى چون خدیجه. آن گاه که خدیجه از دنیا رفت پیامبر (ص) با سوده ازدواج کرد و سپس با ام سلمه - ولى امر سازندگى و رشد فاطمه (س) را خود بر عهده داشت و در تربیت، او را به مقامى رساند که‏ام سلمه گوید به خدا قسم من دخترى با ادب‏تر و داناتر از فاطمه (س) ندیده‏ام. [4]
فاطمه (س) شرایط و کیفیت حیات را از پدر و مادرش دیده و مزده آنها را چشیده و نسبت به آن بینش یافته است. بدین نظر نیکو مى‏داند که در جنبه‏هاى حیات فردى و اجتماعى، در جنگ و صلح، در فشار و آرامش، در فقر و غنا چگونه موضع بگیرد. بویژه که رسول خدا (ص( مراقب است و ترک اولاى او را هم به او تذکر مى‏دهد و سعى دارد او را الگوى بى نقصى از مکتب خود بپروراند.
پیامبر لمّ امور را به فاطمه (س) یاد مى‏دهد و فاطمه (س) با شمّ خاصى که دارد از پیامبر (ص) درسها و نکته‏ها مى‏آموزد و بدین نظر فردى پخته و کار آزموده مى‏شود و بعدها خواهیم دید که در عین کمى سن هم چون قهرمانى سالخورده در برابر شرایط ناموزون جامعه مى‏ایستد و نیک مى‏داند چگونه مبارزه کند.

آن روز که زندگى مشترک خود را با على (ع) آغاز کرد باز هم بر اساس همان فلسفه آموخته از پدر، زندگى را ادامه داد. زندگى ساده و بى دغدغه‏اى را آغاز کردند که به زیبائى همه صفاهاى روى زمین قیمت داشت. اندیشه شان فراتر از حد زینت زندگى و تهیه ساز و برگ آن بود. وسایل و ابزارى تهیه کرده بودند بسیار ساده و محدود که ما قبلاً در فصل مربوط به ازدواج آنها لیستى از آنها را ارائه کرده‏ایم .
اصل را در زندگى مشترک وصول به فضایل و کسب ملکات مى‏دانستند نه آنچه را که عامه مردم بدان سرگرمى و دلخوشى دارند. خداوند دعاى پیامبر را در حین رؤیت مهریه‏شان که فرموده بود: خداوند زندگى رابهمه کسانى که چنین ساده و آسان مى‏گیرند. مبارک گرداند، اجابت کرده بود. زیرا در کنار هم احساس خوشبختى و سعادت مى‏کردند و عمرى را در امن و آسایش فکرى نسبت به هم گذراندند .
از آن گذشته چه میمنت و مبارکى از این فراتر که خانه‏شان خانه قدس باشد، فرزندان آنها، گلهاى سر سبد بوستان انسانى و در طریق هدایت بشر، مزارشان مطاف انسانهاى وارسته است .

آرى، فاطمه (س) این چنین بود که فقدانش براى على (ع) و هم براى بشریت اشک و آه و ناله آورد. على (ع) آن مردى که خورشید گریه‏اش را ندیده بود و در میدان نبرد در برابر دریائى از دشمن هرگز نلرزیده بود، از شنیدن خبر مرگش لرزید و در کنار جسدش و قبرش گریست
سلام بر تو اى فاطمه (س) که وارث پاکان و نیکانى، سلام بر چهره خاک آلودت، سلام بر سجاده اشک آلودت سلام بر گوهرهاى غلطان چشمان تو که از خوف و خشیت الهى فرو مى‏ریخت، سلام بر دستهاى زخمین و پینه بسته‏ات سلام بر پیشانى به خاک عبادت آغشته‏تو، سلام بر صبورى و شکیبائیت.
پی نوشت :
زندگی نامه بزرگ بانوی اسلام حضرت فاطمه زهرا (س) .
منبع : کتاب در مکتب فاطمه (س)
نوشته : دکتر علی قائمی